22 czerwca 2025
100 lat parafii św. Andrzeja w Gilowicach
O tym, że kościół i chrzcielnica to miejsca ważne dla człowieka, który świadomie wierzy, przypomniał bp Roman Pindel podczas Mszy św. dziękczynnej za 100 lat parafii św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach. Hierarcha wskazał na chrzcielnicę jako fundament ciągłości wspólnoty parafialnej i wyjaśnił głęboką symbolikę sakramentu chrztu. Uroczystości setnej rocznicy erygowania gilowickiej parafii zgromadziły 22 czerwca 2025 r. w drewnianej świątyni duchownych, przedstawicieli władz samorządowych i wiernych. Na jubileuszowe obchody przyjechali liczni księża rodacy, w tym m.in. ks. prałat Ryszard Luber, dyrektor Domu Księży Chorych im. św. Franciszka z Asyżu w Krakowie-Swoszowicach.
W homilii bp Pindel podkreślił duchowe znaczenie chrztu i chrzcielnicy, sięgając do osobistego świadectwa św. Jana Pawła II. Przypomniał scenę z 7 czerwca 1979 roku, gdy papież odwiedził rodzinne Wadowice i trzykrotnie ucałował chrzcielnicę, przy której został włączony do wspólnoty Kościoła. „Droga mojego życia przez środowisko, parafię i rodzinę prowadzi mnie do jednego miejsca – do chrzcielnicy” – zacytował papieża kaznodzieja, tłumacząc, że ten prosty, ale wymowny gest ujawnia hierarchię duchowych wartości: nie data urodzin, ale dzień chrztu świętego wyznacza początek życia w Chrystusie.
Zaznaczył, że również gilowicka chrzcielnica jest miejscem narodzin dla wiary wielu pokoleń mieszkańców parafii. Powtórzył, że chrzest jest czymś więcej niż tylko urodzinami czy nadaniem imienia. „Człowiek staje się dzieckiem Bożym. Sakrament chrztu gładzi grzech pierworodny. Człowiek staje się członkiem Kościoła” – sprecyzował.
Zwrócił uwagę na duchowość papieża Jana Pawła II i zaakcentował, że jej istotą jest „żeby człowiek żył według łaski chrztu i według zobowiązań, które wynikają ze chrztu”. Podkreślił także społeczny wymiar chrztu i parafii. Przywołał fragment Listu św. Pawła do Galatów i przypomniał, że niezależnie od pochodzenia, wszyscy ochrzczeni „są kimś jednym w Chrystusie Jezusie”, tworząc „żywy organizm” Kościoła, gdzie każdy ma swoje unikalne powołanie. Zakończył myślą, że chrzcielnica jest „znakiem tego, co nazywamy świętych obcowaniem” i łączy nas ze zmarłymi przodkami.
„Dziękujmy dziś za stary kościół, niezwykle cenny jako zabytek, ale jeszcze bardziej jako miejsce naszych narodzin do życia jako dziecka Bożego. Za chrzcielnicę, przez którą zostaliśmy oczyszczeni ze zmazy grzechu pierworodnego i staliśmy się członkami Kościoła Jezusa Chrystusa” – zakończył.
Proboszcz parafii ks. Krzysztof Cojda wyraził głęboką wdzięczność Panu Bogu za 100 lat istnienia parafii i za wspólnotę, która gromadzi się wokół świątyni. Zachęcił do podejścia do chrzcielnicy po Mszy, by poprzez dotknięcie lub ucałowanie podziękować za sakrament chrztu świętego, co ma być „wyrazem naszej łączności z całą społecznością parafialną”.
Uroczystość była również okazją do wyrażenia podziękowań i życzeń ze strony lokalnych władz i parafian. Wójt gminy Gilowice Krzysztof Okrzesik złożył „z serca płynące gratulacje oraz życzenia wielu łask Bożych dla całej wspólnoty parafialnej”, dziękując za „zbudowanie silnej chrześcijańskiej społeczności”. Pani Małgorzata, parafianka, w imieniu wszystkich wiernych odczytała wiersz, w którym wyraziła dumę i wdzięczność: „Dziś naszej gilowskiej parafii mija wiek – pełne 100 lat. Jak z waszą pomocą zdążamy do Boga, do niebios bram” – recytowała i podkreśliła wkład każdego w budowanie „domu Bożego” i wdzięczność za sakramenty.
Po Mszy św. biskup, księża i parafianie, ucałowali znajdującą się w bocznej kaplicy kościoła chrzcielnicę, pamiętającą najstarsze dzieje wspólnoty. Wszystko zakończył rodzinny piknik parafialny nieopodal plebanii.
Istnienie parafii w Gilowicach po raz pierwszy wzmiankowano w spisie świętopietrza z lat 1325–1327. Nie jest to jednak oficjalna data erygowania, ponieważ późniejsze źródła, jak „Liber Beneficiorum” Jana Długosza (1470–1480), nie wspominają o parafii w Gilowicach, co sugeruje, że była ona wówczas filią parafii w Rychwałdzie.
9 listopada 1925 roku biskup krakowski książę Adam Stefan Sapieha na nowo powołał parafię w Gilowicach, podnosząc ją z rangi ekspozytury.
Od 1992 roku, po ustanowieniu diecezji bielsko-żywieckiej przez papieża Jana Pawła II (bullą Totus Tuus Poloniae Populus), parafia Gilowice wchodzi w jej skład, pozostając w dekanacie żywieckim.
Obecna świątynia nie jest pierwszą, która stała w tym miejscu. Pierwszy, prosty drewniany kościół jest wzmiankowany w wizytacjach biskupich krakowskich od 1598 roku. W 1641 roku do pierwotnego kościoła dobudowano wieżę, która stoi do dziś. Dwa dzwony w wieży są jednymi z najstarszych na Żywiecczyźnie – zostały ukryte przez mieszkańców podczas wojny, dzięki czemu uniknęły zagrabienia przez Niemców.
Obecny kościół to drewniana świątynia przeniesiona z Rychwałdu w 1756 roku i dołączona do istniejącej wieży. Boczna kaplica została wybudowana z materiału pochodzącego z rozbiórki starego kościoła w Gilowicach.
Do elementów pamiętających pierwszą świątynię należą: barokowa figura Madonny z Dzieciątkiem z połowy XVIII wieku (obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie), figura św. Barbary w głównym ołtarzu oraz chrzcielnica w bocznej kaplicy kościoła. https://diecezja.bielsko.pl/wp-content/uploads/2025/06/100_lat_parafii_Gilowice.mp3